Notariële volmacht en levenstestament
Geplaatst op: 23-08-2019, 15:04:13
Wie regelt uw financiële en andere zaken als u dat niet meer kunt door bijvoorbeeld ouderdom, ziekte of een ongeval? Neem nu maatregelen, vóórdat het te laat is!
Tijdens uw leven kan er een moment komen dat u zelf niet meer in staat bent uw eigen (financiële) zaken te regelen. Dat geldt niet alleen voor mensen op leeftijd maar ook als u gezond van lijf en leden bent: een ongeluk zit nu eenmaal in een klein hoekje. Heeft u daarover niets vastgelegd, dan kunnen anderen niet zomaar de zaken van u overnemen. Zelfs uw partner kan lang niet altijd namens u handelen zonder uw voorafgaande medewerking!
Natuurlijk kan uw familie via de kantonrechter een zogenaamde ‘onderbewindstelling’ of ‘ondercuratelestelling’ aanvragen. Daar kleven stevige nadelen aan. Om te beginnen heeft u zelf geen inspraak meer over de persoon die tot bewindvoerder of curator wordt benoemd. Ook duurt de procedure in veel gevallen langer dan wenselijk, vaak enkele maanden. Binnen deze procedure moet de bewindvoerder of curator jaarlijks verplicht rekening en verantwoording afleggen aan de rechter, ook als dat de echtgeno(o)t(e) is. Is sprake van gemeenschap van goederen, dan moet dus ook het eigen vermogen in de verantwoording worden meegenomen!
Nog een nadeel: bewindvoerders en curatoren mogen in de regel geen schenkingen doen. Er kan dus niet meer worden bespaard op erfbelasting of eigen bijdrage Wlz. Kortom, u doet er goed aan om de zaken te regelen zolang u nog uw volle geestelijke vermogens bezit. ‘Wilsbekwaamheid’ noemen juristen dat. Daarvoor gaat u naar de notaris en laat u een notariële volmacht opstellen of, misschien nog beter, een levenstestament.
Notariële volmacht
Als u kiest voor een notariële volmacht, is een algemene volmacht het meest gebruikelijk. Daarmee kan de gevolmachtigde alle denkbare rechtshandelingen verrichten. In zo’n volmacht kunt u onder meer laten opnemen dat de gevolmachtigde (uw kind of een ander vertrouwenspersoon) in uw naam elk jaar een bedrag (bijvoorbeeld ter grootte van de vrijstelling, méér mag ook) kan schenken aan kinderen en/of (achter)kleinkinderen. Vertrouwen in de gevolmachtigde staat hierbij centraal. Bent u gehuwd, dan is uw echtgeno(o)t(e) hiervoor wellicht de meest aangewezen persoon. Maar ook uw kinderen of een goede kennis kunt u tot uw gevolmachtigde benoemen. U kunt het risico op misbruik van de volmacht beperken door niet één gevolmachtigde aan te stellen, maar twee of meer personen samen gevolmachtigd te maken. Eventueel kunt u in de volmacht laten opnemen dat de volmacht pas in werking treedt vanaf het moment dat door een arts schriftelijk is verklaard dat u niet meer in staat bent uw belangen op een juiste wijze te behartigen en uw wil te bepalen (zie echter onder Let Op). Ook kunt u vastleggen dat de gevolmachtigde rekening en verantwoording moet afleggen aan een door u aangewezen toezichthouder. En dat niet alleen periodiek, maar ook als de toezichthouder daar tussentijds aanleiding voor ziet.
LET OP: In de praktijk zijn artsen lang niet altijd bereid om te verklaren dat u niet meer in staat bent om uw belangen op een juiste wijze te behartigen en uw wil te bepalen, juist vanwege de grote juridische implicaties. Sommige notarissen raden het opnemen van zo’n eis daarom af.
Levenstestament
U kunt natuurlijk altijd in een briefje aangeven wat u graag zou willen als u niet meer zelf kunt bepalen. Juridisch heeft dat weinig consequenties. Met een notarieel levenstestament regelt u veel meer zaken dan met de notariële volmacht. Feitelijk is een levenstestament een reeks notariële volmachten. Wat kunt u zoal regelen?
■ het aanwijzen van een of meer vertrouwenspersonen/gemachtigden, contactpersoon voor artsen
Leg goed vast welke beslissingen de vertrouwenspersonen/gemachtigden zonder overleg mogen nemen en voor welke zij moeten overleggen met andere betrokkenen of deskundigen.
■ het aanwijzen van iemand aan wie gemachtigden verantwoording moeten afleggen
Realiseer u dat u in uw levenstestament bevoegdheden geeft aan personen om namens u te handelen. Het is niet ondenkbaar dat de gevolmachtigde misbruik maakt van de gegeven bevoegdheden. Denk dus goed na wie u uw vertrouwen geeft en of u iemand wilt aanwijzen die toezicht houdt. Leg ook vast hoe dat toezicht uitgevoerd wordt (als de toezichthouder erom vraagt en/of periodiek).
■ het regelen van bankzaken
■ het beleggen van vermogen
■ de aan- en verkoop van de eigen woning en overig onroerend goed
■ het vestigen van een hypotheek
■ het aanvaarden of verwerpen van erfenissen
■ het namens u voeren van gerechtelijke procedures
■ het doen van schenkingen
Als in de notariële machtiging expliciet is opgenomen dat gemachtigden deze schenkingen mogen doen, kunt u schenken en aldus op erfbelasting besparen en een hoge eigen bijdrage voor het verzorgingstehuis (eigen bijdrage Wlz) voorkomen.
■ het geven van instructies aan de aangewezen personen
■ het regelen van waarneming en opvolging in de onderneming
■ het vastleggen van wensen rond medische behandelingen, reanimatie, euthanasie
Bespreek uw wensen en de formulering hiervan in uw levenstestament met degene die u machtigt om medische beslissingen voor u te nemen en met uw huisarts.
■ het geven van toestemming voor het gebruik van wachtwoorden en de vindplaats van die wachtwoorden
■ uw wensen voor de inboedel bij opname in een verpleeghuis
De notaris kan uw levenstestament of volmacht aanmelden bij het Centraal Levenstestamentenregister (CLTR, 0900-1144114, 25 cpm). Registratie gebeurt alleen als u daarvoor toestemming heeft gegeven. Door registratie kan een notaris nagaan of er een levenstestament is opgesteld.
LET OP: Alleen u kunt een notaris vragen voor u een levenstestament op te maken. U moet er dus voor zorgen dat u uw testament heeft opgesteld vóórdat uw geestelijke vermogens te ver zijn aangetast. Overigens kunt u, net als bij een gewoon testament, uw levenstestament door een notaris tussentijds laten wijzigen zolang u nog wilsbekwaam bent.
TIP: Zorg ervoor dat degenen die u in uw notariële volmacht of levenstestament heeft aangewezen, weten waar u uw administratie bewaart.
STAPPENPLAN LEVENSTESTAMENT
- Bepaal welke zaken u zou willen regelen in uw levenstestament. Zie ook de handige checklist levenstestament op www.notaris.nl/levenstestament.
- Bepaal door wie u uw medische en financiële belangen wilt laten behartigen. Dat kunnen één of meerdere personen zijn.
- Bepaal of u een toezichthouder wilt benoemen en wie dat dat zou moeten zijn.
- Bespreek met de betreffende personen of zij bereid zijn die taken op zich te nemen.
- Bespreek uw wensen met een notaris. Neem er een in de arm die ervaring heeft met het opstellen van levenstestamenten.
- Bespreek het concept met uw huisarts.
- Laat het levenstestament als het definitief is door de notaris registreren bij het Centraal Levenstestamentenregister.
- Licht uw naasten in over het levenstestament en de inhoud daarvan.
- Laat uw gevolmachtigden weten waar ze uw administratie kunnen vinden.
- Check jaarlijks of uw levenstestament nog up-to-date is.
- Check of uw levenstestament en testament goed op elkaar afgestemd zijn. Zijn de personen die u daarin heeft aangewezen om beslissingen te nemen dezelfde? Zijn de rechten die gevolmachtigden hebben gelijk? Waarom wel/niet? Maak uw keuze weloverwogen.
Bron: FiscAlert juni 2019 | jrg 25 nr 6 | p.18-19